Charles Darwin - Η καταγωγή των ειδών

Ο Δαρβίνος - ένας εναντίον όλων - ο φυσιοδίφης που, καίτοι συντηρητικός, δημιούργησε σκάνδαλο αμφισβητώντας τη θεϊκή υπόσταση του ανθρώπου.Είναι ένα πολύ μεγάλο σπίτι στην αγγλική εξοχή, στο Κεντ.

Ήδη από το χώρο στάθμευσης των αυτοκινήτων υποδέχεται τον επισκέπτη μια φωτογραφία του δασκάλου, με τη μακριά γενειάδα, το μεγάλο κούτελο και τα γλυκά μάτια κάτω από τα πυκνά του φρύδια. Με έναν παράξενο τρόπο η εικόνα του νεαρού Κάρολου Δαρβίνου, του ψηλού, αδύνατου και μάλλον όμορφου αγοριού, δεν είναι καθόλου γνωστή. Στην αιωνιότητα επικράτησε η εικόνα του γενειοφόρου γέροντα. Σαν η εξέλιξη των ειδών να έχει γίνει δόγμα και ο εμπνευστής της “πατέρας” παντοκράτορας” των σοφών. Στο Down House έζησε ο Δαρβίνος για σαράντα χρόνια, εκεί γεννήθηκαν τα δέκα παιδιά του, εκεί συνέλαβε τη θεωρία που εκατόν πενήντα χρόνια μετά τη διατύπωσή της εξακολουθεί να πυροδοτεί ένθερμες συζητήσεις.

Το βιβλίο “Η Καταγωγή των Ειδών” κυκλοφόρησε στις 24 Νοεμβρίου του 1859 και δημιούργησε σκάνδαλο που όμοιό του δεν είχε υπάρξει. Παρ΄ότι στην αρχή ο σοφός άνδρας αναφέρεται μόνο στον άνθρωπο και στον πίθηκο, κανείς δεν έχει αμφιβολία για τη θεωρία. Υποστηρίζοντας ότι όλα τα είδη έχουν προέλθει από έναν κοινό πρόγονο μέσα από μια διαδικασία φυσικής επιλογής που εξαφανίζει τα λιγότερο προσαρμοσμένα ο Δαρβίνος προσκρούει, όχι μόνο στην πίστη, αλλά και στον ανθρωπομορφισμό. Έγινε, πάντως, γνωστός μέσα σε μία νύχτα: η πρώτη έκδοση, τυπωμένη σε 1.250 αντίτυπα, εξαντλήθηκε μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο και ο Δαρβίνος παρουσιάστηκε στις εφημερίδες με σκίτσα που τον παρουσίαζαν με… ουρά.

Η πιο θεαματική αντιπαράθεση απόψεων σε ακροατήριο έγινε στην Οξφόρδη τον Ιούνιο του 1860. Από τη μία πλευρά ήταν οι υποστηρικτές του σοφού, μεταξύ των οποίων και ο ζωολόγος Τόμας Χάξλεϊ, τον οποίον αποκαλούσαν “το μπουλντόγκ του Δαρβίνου” και από την άλλη πλευρά ήταν ο επίσκοπος της Οξφόρδης Σαμ Γουίλμπερφορς. Στη γνωστή στιχομυθία ο επίσκοπος ρωτά τον ζωολόγο αν η καταγωγή του από πίθηκο κρατάει από το γένος του παππού ή της γιαγιάς του. Πήρε τη γνωστή απάντηση: “Καλύτερα να κατάγομαι από πίθηκο, παρά από ηλίθιο”.