Ray Bradbury - Το Δ του Διαστήματος

Ο Ray Bradbury είναι o µοναδικός, ίσως, σύγχρονος συγγραφέας επιστηµονικής φαντασίας που, όντας πολύ γνωστός στο εξωτερικό, έγινε γνωστός και στην Ελλάδα. Ωστόσο µέχρι σήµερα το «φαινόµενο Μπράντµπερυ» δεν έχει αποτελέσει, απ' ό,τι τουλάχιστο γνωρίζω, αντικείµενο ανάλυσης ή, γενικότερα, µελέτης οποιασδήποτε βάσης στον ελληνικό χώρο. Είναι καιρός, νοµίζω, να γίνει µια προσπάθεια για την εξήγηση του «φαινόµενου», ταυτόχρονα µε µια αιτιολόγηση της τοποθέτησης του Μπράντµπερυ, σα συγγραφέα επιστηµονικής φαντασίας».

Ο Ray Bradbury — αναφέρθηκε ήδη — είναι γνωστός στο εξωτερικό σε µεγάλη κλίµακα. Αλλά αυτό δεν εξηγεί την επιτυχία του στον ελληνικό χώρο. Κι άλλοι συγγραφείς επιστηµονικής φαντασίας είναι γνωστοί έξω — ο Φίλιπ Κ. Ντίκ, ο Φίλιπ Ζοζέ Φάρµερ — κι όµως παραµένουν άγνωστοι εδώ. Τι είναι εκείνο που εξασφαλίζει στον Μπράντµπερυ την προνοµιακή θέση του;
Νοµίζω πώς τα στοιχεία που αντλεί κανείς απ' την ίδια τη ζωή του, προσφέρουν ήδη µιαν ικανοποιητική απάντηση: ο Μπράντµπερυ δε λανσαρίστηκε — τουλάχιστο στην αρχή της σταδιοδροµίας του — σα συγγραφέας επιστηµονικής φαντασίας αλλά, γενικά, σαν συγγραφέας, δε γνώρισε την επιτυχία µέσα απ' το «γκέτο» των συγγραφέων επιστηµονικής φαντασίας — δηλαδή, µέσα από µια ιδιαίτερη οµάδα συγγραφέων ενός ιδιαίτερου φιλολογικού είδους — αλλά µέσα απ' την πολυάριθµη οµάδα των «λογοτεχνών». Είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι πρώτες νουβέλες και τα διηγήµατα του Μπράντµπερυ απορρίφθηκαν απ' τα περισσότερα περιοδικά επιστηµονικής φαντασίας επειδή δεv ήταν αρκετά «επιστηµονικά»!

Πραγµατικά· ο Ραίη Μπράντµπερυ είναι ιδιαίτερα «απλός» συγγραφέας επιστηµονικής φαντασίας, σε σύγκριση µε άλλους σηµαντικούς εκπροσώπους του είδους. Και από άποψη περιεχοµένου, και από άποψη µορφής. 0ι ιστορίες του δεν µπορούν να χαρακτηριστούν σαν «πολύπλοκες», δεν έχουν δυσκολονόητες «επιστηµονικές» εξηγήσεις, απευθύνονται σ' ένα όχι εξειδικευµένο κοινό, είναι «διαβαστικές». Το ίδιο και το ύφος του: ύφος ενός συγγραφέα που γνωρίζει πολύ καλά τη δουλιά του µα που, ωστόσο, δε µεταχειρίζεται καθόλου ούτε το ιδιαίτερο λεξιλόγιο της επιστηµονικής φαντασίας ούτε το δαιδαλώδη τρόπο γραφής άλλων εκπροσωπών της. Ο Μπράντµπερυ δεν έχει την ιδιαιτερότητα του συγγραφέα επιστηµονικής φαντασίας. Αυτός είναι ο λόγος που τα βιβλία του εκδίδονται και από εκδοτικούς οίκους που δεν έχουν καµιά σχέση µε το είδος. (Στην Ελλάδα το «Φαρενάιτ 451» εκδόθηκε σε σειρά «γενικής λογοτεχνίας»).

Αργότερα, φυσικά, µετά την επιτυχία των διηγηµάτων του Μπράντµπερυ στα µεγάλης κυκλοφορίας περιοδικά ποικίλης ύλης, τα εξειδικευµένα περιοδικά επιστηµονικής φαντασίας δεv µπορούσαν πια να του κρατάνε κλειστές τις πόρτες τους. Αν όµως µπήκε τελικά ο Μπράντµπερυ στο «γκέτο» των συγγραφέων τους, δεν µπήκε απ' την αρχή, αλλά αργότερα, µε τον τίτλο του «λογοτέχνη». Και βέβαια διατήρησε και τους δύο τίτλους: του "ειδικού" και του "γενικού" συγγραφέα. Μαζί µε τον νεότερο του Κούρτ Βόνεγκουτ (Σφαγείο 5), απευθύνθηκε τόσο σ' ένα ιδιαίτερο κοινό, όσο και σ' ένα αρκετά πλατύτερο — και σ' αυτό χρωστάει, σε µεγάλο βαθµό, την επιτυχία του.