Γνωμικά του σοφού Σόλωνα του Αθηναίου

Ο Σόλων (περ. 639 - 559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, η οποία καταγόταν από τη γενιά του βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Ο πατέρας του ονομαζόταν Εξηκεστίδης· αυτός φρόντισε για την εκπαίδευση και ανατροφή του γιού του.

Όταν ο Σόλων έχασε την περιουσία του, στράφηκε προς το εμπόριο και ταξίδεψε στην Αίγυπτο και τη Μ. Ασία. Επωφελούμενος από τα ταξίδια του αυτά μελέτησε ξένους πολιτισμούς και νόμους, καθώς και τον πολιτικοοικονομικό βίο των άλλων χωρών. Τα εφόδια που απέκτησε τα χρησιμοποίησε αποτελεσματικά για την κοινωνική και οικονομική ανόρθωση της πατρίδας του και έτσι κατόρθωσε να αναδειχτεί στο σπουδαιότερο άνδρα της εποχής του.

Διαβάστε μερικά από τα σημαντικά γνωμικά του Σόλωνα:

Ἄρχεσθαι μαθών, ἄρχειν ἐπιστήσῃ.

Ἂν μάθεις πρῶτα νὰ κυβερνᾶσαι, θὰ μάθεις καὶ νὰ κυβερνᾷς.

Μετριώτερον ἄρχοντα ποιεῖ καὶ τύραννον ἐπιεικέστερον ὁ πείθων ὡς ἄμεινον εἴη τὸ μὴ ἄρχειν ἢ τὸ ἄρχειν.

Μετριοπαθέστερο κάνει τὸν ἄρχοντα καὶ ἐπιεικέστερο τὸν τύραννο, ἐκεῖνος ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ τοὺς πείσει ὅτι προτιμότερο θὰ ἦταν νὰ μὴν κυβερνοῦν παρὰ νὰ κυβερνοῦν.

Ἀνδρῶν δ᾿ ἐκ μεγάλων πόλις ὄλλυται.

Ἡ πατρίδα ἀπὸ τοὺς μεγάλους ἄνδρες καταστρέφεται.

Ὁ τῶν περισσῶν ζῆλος, εὐθὺς ἀκολουθεῖ καὶ συνοικίζεται τῇ χρείᾳ τῶν ἀναγκαίων.

Ἡ σφοδρὴ ἐπιθυμία για τὴν ἀποκτήση περιττῶν πραγμάτων, ἀκολουθεῖ εὐθὺς ἀμέσως μετὰ τὴν ἀποκτήση τῶν ἀναγκαίων.

Μηδένα πρὸ τοῦ τέλους μακάριζε.

Κανένα νὰ μὴν καλοτυχίζεις πρὶν νὰ δεῖς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του.

Χρῲ τοῖς Θεοῖς.

Νὰ χρησιμοποιεῖς (ἐπικαλεῖσαι) τοὺς θεούς.

Πάντη δ᾿ ἀθανάτων ἀφανὴς νόος ἀνθρώποισιν.

Ἡ σκέψη τῶν ἀθανάτων θεῶν εἶναι ἀνεξερεύνητη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.

Τὸ Θεῖον φθονερὸν καὶ ταραχῶδες.

Οἱ Θεοὶ εἶναι γεμάτοι φθόνο καὶ δημιουργοῦν ταραχές.

Τὸν λόγον εἴδωλον εἶναι τῶν ἔργων.

Ὁ λόγος εἶναι ἡ εἰκόνα τῶν ἔργων.

Ὅσον ἐν πολέμῳ δύναται σίδηρος τοσοῦτον ἐν πολιτείᾳ λόγος εὖ ἔχων ἰσχύει.

Ὅση δύναμη ἔχει στον πόλεμο ὁ σίδηρος, ἄλλη τόση δύναμη ἔχει στην Πολιτεία ὁ λόγος.

Τοῖς σεαυτοῦ πρᾶος ἴσθι.

Στοὺς δικούς σου ἀνθρώπους νὰ εἶσαι πρᾶος.

Γηράσκων δ᾿ αἰεὶ πολλὰ διδασκόμενος.

Γηράσκω συνεχῶς καὶ πάντοτε μαθαίνοντας.

Τὰ σπουδαῖα μελέτα.

Νὰ μελετᾷς ὅ,τι ἀξίζει νὰ μελετηθεῖ.

Ἔργασιν ἐν μεγάλοις, πᾶσιν ᾄδειν χαλεπόν.

Σὲ μεγάλα ἔργα εἶναι δύσκολο νὰ εἶναι ὅλοι εὐχαριστημένοι.

Συμβούλευε μὴ τὰ ἥδιστα, ἀλλὰ τὰ βέλτιστα.

Νὰ συμβουλεύεις ὄχι τὰ πιὸ εὐχάριστα, ἀλλὰ τὰ πιὸ ὠφέλιμα.

Φίλους μὴ ταχὺ κτῷ, οὖς δ᾿ ἂν κτήσῃ, μὴ ταχὺ ἀποδοκίμαζε.

Φίλους νὰ μὴν ἀποκτᾶς σύντομα, ἐκείνους ὅμως ποὺ θὰ ἀποκτήσεις νὰ μὴν τοὺς ἀποδοκιμάζεις εὔκολα.

Μὴ ψεύδου, ἀλλ᾿ ἀλήθευε.

Νὰ μὴν λες ψεύδη, ἀλλὰ τὴν ἀλήθεια.