Η Ελλάδα στο Μεσοπόλεμο (1922-1940)

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή βενιζελικοί αξιωματικοί υπό την ηγεσία του Πλαστήρα και του Γονατά έκαναν πραξικόπημα και έδιωξαν τον Κωνσταντίνο. Τον διαδέχθηκε ο Γεώργιος. Η οργή του ελληνικού λαού που θεωρούσε τους αντιβενιζελικούς υπεύθυνους για την ήττα οδήγησε στη δίκη των έξι. Στις βουλευτικές εκλογές του 1923 το κόμμα των Φιλελευθέρων νίκησε στις εκλογές. Η βασιλεία καταργήθηκε και ανακυρύχθηκε πρόεδρος ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης.

Η περίοδος της δημοκρατίας χαρακτηρίστηκε από τις επεμβάσεις του στρατού στην πολιτική ζωή. Το 1925 ο Θεόδωρος Πάγκαλος κατέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία για να εκδιωχθεί με τη σειρά του από πραξικόπημα του Κονδύλη. Το 1928 ο Βενιζέλος εκλέχθηκε ξανά, το κόμμα του όμως έχασε στις εκλογές του 1932 εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 1929 οι συνέπειες της οποίας είχαν φτάσει τότε και στην Ελλάδα. Σε αυτήν την τετραετία κατάφερε πάντως να προχωρήσει σε αρκετές αλλαγές. Στην εξουσία ανέβηκε τότε το Λαϊκό κόμμα του Τσαλδάρη. Οι βενιζελικοί έκαναν δύο αποτυχημένα στρατιωτικά κινήματα το 1933 και το 1935. Τελικά το 1935 ο Κονδύλης μετά από πραξικόπημα προκήρυξε δημοψήφισμα για την κατάργηση της δημοκρατίας και την παλινόρθωση της βασιλείας. Το Δημοψήφισμα του 1935 με μεγάλη νοθεία επανέφερε τον Γεώργιο.

Το 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς αρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων που είχε πάρει μόλις 4% στις εκλογές με την ανοχή του παλατιού κατέλυσε το κοινοβουλευτικό καθεστώς και επέβαλλέ δικτατορία στις 4 Αυγούστου. Καθ’ όλη τη διάρκεια του πρωθυπουργικού του βίου ο Ιωάννης Μεταξάς (4.8.1936 – 19.1.1941) εγκαθιδρύει το καθεστώς του αποφασίζομεν και διατάσσομεν με τα όποια εργαλεία προπαγάνδας και λαϊκισμού διαθέτει ένα τέτοιο πολιτικό περιβάλλον. Η Ε.Ο.Ν. οργανώνει την «διαπαιδαγώγηση» της νεολαίας βοηθά την προετοιμασία της κοινωνίας για τον επερχόμενο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.  Με δοτούς. μηχανισμούς δημιουργήθηκε κατά αυτή την περίοδο το μοντέλο της κοινωνίας που εξοπλίζεται να αντέχει τον «πόνο» και να είναι έτοιμη για τα χειρότερα.

Η καθημερινότητα του «λίγου» δημιούργησε το καταθλιπτικό περιβάλλον της εσωστρέφειας των ελληνικών νοικοκυριών. Ο θεσμός της Βασιλείας σε ελεύθερη πτώση καθώς ο υπερκομματικός χαρακτήρας του ανώτατου άρχοντα προπολού είχε απωλεσθεί. Η ουδετερότητα του γερμανόφιλου Ιωάννη Μεταξά δεν μπόρεσε να γλιτώσει την Ελλάδα από τα δεινά του πολέμου. Στις παραμονές του δεύτερου πολέμου οι κάθε λογής κατάσκοποι Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Ιταλοί με το πρόσχημα των αρχαιολογικών αποστολών συλλέγουν τις απαιτούμενες πληροφορίες για τον επερχόμενο πόλεμο στην Μεσόγειο.

Η περίοδος λοιπόν από τη Μικρασιατική Καταστροφή έως την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι τόσο εύθραυστη όσο τα πρόσωπα, οι αξίες και οι δυνατότητές τους που διαμορφώνουν το πολιτικό-κοινωνικό-στρατιωτικό περιβάλλον της εποχής.

Δείτε το ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΙ με τίτλο "Μεσοπόλεμος 1922-1940"