Πάνω από 100.000 οι άνεργοι πτυχιούχοι

Το τεράστιο πρόβλημα της «κρυφής» και καταγεγραμμένης ανεργίας είναι γνωστό καθώς το βιώνουν δεκάδες χιλιάδες νέοι και οι οικογένειές τους. Πάνω από 100.000 πτυχιούχοι βρίσκονται στις λίστες της ανεργίας και ανάμεσά τους 17.000 γιατροί, φαρμακοποιοί, οδοντίατροι και δικηγόροι και 2.200 κάτοχοι master και διδάκτορες. Η Ελλάδα κατέχει σήμερα πανευρωπαϊκό ρεκόρ στην ανεργία των πτυχιούχων και παράλληλα κατατάσσεται στη δεύτερη θέση στην ετεροαπασχόληση.
Πάνω από 3.000 νέοι/ες ολοκληρώνουν τις σπουδές τους κάθε μήνα στα ΑΕΙ - ΤΕΙ και με το πτυχίο στο χέρι αναζητούν εργασία. «Μάθε, παιδί μου, γράμματα για να βρεις έπειτα εύκολα δουλειά» έλεγαν πριν από μερικές δεκαετίες οι γονείς στα παιδιά τους. Και αυτό γιατί το πτυχίο πανεπιστημίου θεωρούνταν το καλύτερο διαβατήριο για την αγορά εργασίας.

Σήμερα οι δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας και τα εμπόδια στη διαδικασία οικονομικής ένταξης αποτυπώνονται με ιδιαίτερη ένταση και στην περίπτωση των νέων πτυχιούχων, οι οποίοι αποτελούν, ήδη, το 27% του συνόλου των καταγεγραμμένων ανέργων στη χώρα μας. Ωστόσο, αν η ανεργία είναι η μία όψη του προβλήματος, η ετεροαπασχόληση, δηλαδή το να απασχολείται κάποιος σε εργασίες που είτε δεν έχουν καμιά συνάφεια με τις σπουδές του είτε έχουν πολύ μικρή, κυριαρχεί στις τάξεις των πτυχιούχων, καθώς περιλαμβάνει περίπου τέσσερις στους δέκα. Μάλιστα στον τομέα της ετεροαπασχόλησης η Ελλάδα κατέχει σήμερα τη δεύτερη θέση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Είναι αλήθεια ότι ο κίνδυνος της ανεργίας, της ετεροαπασχόλησης ή της υποαπασχόλησης αφορά πολλές ειδικότητες. Το μαρτυρούν τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που το τέλος του 2009 ,κατέγραψαν περίπου 100.000 άνεργους πτυχιούχους, ενώ την ίδια στιγμή η εμπειρική έρευνα αποκαλύπτει ότι δεκάδες χιλιάδες απασχολούνται σε εργασίες που έχουν ελάχιστη ή και καθόλου σχέση με τις σπουδές τους ή υποαπασχολούνται σε κρατικά προγράμματα (ΟΑΕΔ) με πολύ χαμηλές αμοιβές.
Αυτοί που βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση είναι οι πτυχιούχοι τμημάτων ΑΕΙ - ΤΕΙ με ανύπαρκτα ή ασαφή επαγγελματικά δικαιώματα και ακολουθούν οι πτυχιούχοι θεωρητικών και θετικών επιστημών που παραπέμπουν στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού: Φιλόλογοι, ιστορικοί, γυμναστές, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, μαθηματικοί, φυσικοί, Γαλλικής - Ιταλικής και Γερμανικής φιλολογίας είναι οι πιο «ευαίσθητες» ομάδες. Δεν είναι τυχαίο που σε κάθε διαγωνισμό για πρόσληψη εκπαιδευτικών οι αιτήσεις ανέρχονται σε 70 - 80.000 για τη διεκδίκηση 6.000 θέσεων.

Σε πρόσφατη έρευνα σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς (καθηγητές) σχετικά με την αξιοποίηση του πτυχίου τους και τη σχέση της εργασίας που κάνουν με την εκπαίδευση που πήραν τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά.
Ο ένας στους τέσσερις ήταν άνεργος πάνω από 18 μήνες, οι μισοί απασχολούνταν σε εργασίες εντελώς άσχετες με την επιστήμη τους (υπάλληλοι και ταμίες σούπερ μάρκετ, αποθηκάριοι, υπάλληλοι καταστημάτων ένδυσης και υπόδησης, οδηγοί taxi, γκαρσόνια και λοιπά τουριστικής φύσεως επαγγέλματα κ.λπ.) και ο ένας στους τέσσερις υποαπασχολούνταν (part time) σε δουλειές "σχετικές" (φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα).

Παράλληλα έρευνες των Γραφείων διασύνδεσης των Πανεπιστημίων αποκαλύπτουν ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων Φιλολογίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των αποφοίτων αυτού του κλάδου είναι άνεργοι (42,9%)! Ύστερα από έρευνα στο Παν/μιο Θεσσαλονίκης διαπιστώθηκε ότι μόνο το 60,3% των πτυχιούχων του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας εργάζονται και από αυτούς το 42,3% απασχολείται σε τομείς μη σχετικούς με τις σπουδές του, γιατί, όπως δήλωσαν, δεν είχαν άλλη επιλογή.
Στην «Έρευνα για την επαγγελματική σταδιοδρομία των αποφοίτων», που πραγματοποιήθηκε από το Γραφείο Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης τονίζεται ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων Ιστορίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των αποφοίτων αυτού του κλάδου είναι άνεργοι (42,9%)!

Το 30% των νέων αποφοίτων των Φυσικών και Mαθηματικών τμημάτων μένουν άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι για περισσότερο από δυο χρόνια, ενώ ένα τμήμα της τάξης του 15% συνεχίζει μεταπτυχιακές σπουδές πιθανόν για να αποφύγει τον εφιάλτη της ανεργίας. Περίπου 3.000 εκτιμούνται οι άνεργοι πτυχιούχοι Θεολογίας ενώ άλλοι τόσοι υποαπασχολούνται ή ετεροαπασχολούνται. Πάνω από 12.000 υπολογίζονται οι άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι και ετεροαπασχολούμενοι πτυχιούχοι γυμναστές.
Μια ματιά στα αποτελέσματα της έρευνας για την απασχόληση των πτυχιούχων του Παντείου Πανεπιστημίου, που διεξήχθη από το Γραφείο Διασύνδεσης του Ιδρύματος, αποκαλύπτει ότι ένας στους πέντε πτυχιούχους κοινωνιολόγους είναι άνεργος, ενώ από όσους εργάζονται το 70% δήλωσε ότι το επάγγελμά τους έχει από καμία έως ελάχιστη σχέση με τις σπουδές τους.

17.000 γιατροί, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί και δικηγόροι... στο ταμείο ανεργίας
Τα προβλήματα ανεργίας ήδη αποτυπώνονται και σε κλάδους όπου η αγορά εργασίας στο παρελθόν και η «κοινή γνώμη» ακόμη και σήμερα έχουν «στεφανώσει» με κύρος και γόητρο. Οι «σκοτεινές» επαγγελματικές προοπτικές, η ανεργία, η υποαπασχόληση και η ετεροαπασχόληση είναι δύο λέξεις που συνοδεύουν πλέον και τα «αριστοκρατικά πτυχία». Το 2010 αναμένεται ότι πάνω από 17.000 γιατροί, οδοντίατροι φαρμακοποιοί, πτυχιούχοι των ΤΕΙ Επιστημών Υγείας και δικηγόροι θα έχουν σοβαρά προβλήματα επαγγελματικής αποκατάστασης.

Εκατοντάδες γιατροί εργάζονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών και 600 ευρώ τον μήνα σε ιδιωτικές εταιρείες παροχής ιατρικών υπηρεσιών, ιατρικές και ψυχιατρικές ιδιωτικές κλινικές, ακόμα και σε κέντρα αισθητικής», δηλώνει ο Δημ. Βαρνάβας, μέλος Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας επί συνόλου 20.210 εγγεγραμμένων μελών, 4.950 δικηγόροι δεν είχαν ούτε μία παράσταση στα δικαστήρια, 4.818 δικηγόροι είχαν από 1 έως 5 παραστάσεις, 6.916 δικηγόροι δεν έκαναν ούτε ένα συμβόλαιο ενώ 4.630 δικηγόροι πραγματοποίησαν μέχρι 2 συμβόλαια.
Τέλος 3.416 δικηγόροι μέχρι 7 έτη δικηγορίας δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 9.400, τους οποίους ο ίδιος υπουργός με σχετική ΚΥΑ θεωρεί δικαιούχους ειδικού χορηγήματος ως αδύναμη κοινωνική κατηγορία.
Την ίδια περίοδο βρέθηκαν στον κατάλογο ανεργίας του ΟΑΕΔ περίπου πάνω από 9.000 ιατροί, Φαρμακοποιοί, Οδοντίατροι αλλά και πτυχιούχοι των ΤΕΙ Επιστημών Υγείας.
Παράλληλα, σύμφωνα πάλι με τα στοιχεία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, ένας στους τέσσερις νέους Έλληνες οδοντιάτρους έχει προβλήματα απασχόλησης. Από τους 13.000 εν ενεργεία Έλληνες οδοντιάτρους περίπου οι μισοί εργάζονται στην Αττική.

Σε περίπου 20.000 υπολογίζονται οι μηχανικοί που ετεροαπασχολούνται ενώ 30.000 υπολογίζονται μόνον οι μηχανικοί που έχουν μεν σταθερή εργασία αλλά πληρώνονται με «μπλοκάκι», αμοιβές 1.000 ευρώ, χωρίς ωράρια και απασχολούνται κυρίως σε μελετητικές - κατασκευαστικές εταιρείες.
Σε μια άλλη κατηγορία, αυτή των δημοσιογράφων, υπολογίζεται ότι το 1/4 των πτυχιούχων είναι άνεργοι ενώ από αυτούς που έχουν επαγγελματική απασχόληση ο ένας στους δυο πτυχιούχους έχει μικρή έως μηδενική συνάφεια μεταξύ σπουδών και θέσης εργασίας.

Πηγή: Έρευνα του Χρήστου Κάτσικα με βάση σύνθεση στοιχείων ΕΣΥΕ, Ερευνών Γραφείων Διασύνδεσης ΑΕΙ, Παρατηρητηρίου Απασχόλησης ΟΑΕΔ, Επαγγελματικών Δικηγορικού Συλλόγου, Ιατρικού Συλλόγου, Οδοντιατρικού Συλλόγου, Φαρμακευτικού Συλλόγου