Πλάτων - Κρατύλος

Πρόσωπα του διαλόγου 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ - ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ - ΚΡΑΤΥΛΟΣ

Σε αυτό το κείμενο του Πλάτωνα μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη σκέψη του Σωκράτη πάνω στο θέμα πως δημιουργήθηκαν τα ονόματα που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή και εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε και σήμερα στην ελληνική γλώσσα.

Διακρίνουμε το πνεύμα του που συνεχώς κινείται και εξερευνά με μεγάλη ευκολία και κατανόηση, προς όλες τις κατευθύνσεις. Άλλες φορές ψηλώνει πολύ και φτάνει το θεϊκό, άλλες γίνεται πιο απλοϊκό, όπως ακριβώς οι λέξεις δημιουργήθηκαν άλλες από σοφές και άλλες από πιο απλοϊκές διάνοιες.

Ίσως σε αυτό το κείμενο να μπορούμε να διακρίνουμε καθαρότερα τι ακριβώς είναι αυτό που ο Σωκράτης λέει στην “Απολογία” του: “η σοφία μου είναι ανθρώπινη” σε αντίθεση με τους σοφιστές που “είναι σοφοί με μια σοφία ανώτερη από την ανθρώπινη”.

Περισσότερα

Το επαναστατικό πρόβλημα σήμερα - Κορνήλιος Καστοριάδης

- Σημείωση του συγγραφέα -

"Το πρώτο απ' τα κείμενα που δημοσιεύονται εδώ, προέρχεται απο μία συνέντευξη που μου είχε ζητήσει για τα Νέα ο Γ.Κ. Πηλιχός, και που του την είχα δώσει αρχές Σεπτεμβρίου 1975. Για λόγους που μου μένουν άγνωστοι, η συνέντευξη αυτή δεν δημοσιεύτηκε ως σήμερα...
Το δέυτερο κείμενο είναι μια ομιλία που έγινε στις 8 Μαϊου 1976 σ'ένα αμφιθέατρο του Jussieu, στο Παρίση, μπρός σ'ένα ακροατήριο Ελλήνων σπουδαστών, πανεπιστημιακών και διανοουμένων."

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτίου 1922- Παρίσι, 26 Δεκεμβρίου 1997) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής. Συγγραφέας του έργου Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας, διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτέρων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού από το 1979, και φιλόσοφος της αυτονομίας, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα.

Περισσότερα

Θεοχάρης Κεσσίδης - Από τον μύθο στον λόγο

Το βιβλίο πραγματεύεται τη διαμόρφωση της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης και την εμφάνισή της στους κόλπους του ασυνειδήτου (υποσυνειδήτου), κατά τη μετάβαση από τον μύθο στον λόγο (λογικό). Μολονότι στην παγκόσμια βιβλιογραφία, αφιερωμένη στην εμφάνιση και την ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας εξετάζεται, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, αυτό το πρόβλημα, ωστόσο, το ζήτημα του μηχανισμού μετάβασης από τον μύθο στον λόγο σχεδόν δεν διερευνάται, ούτε και στα βιβλία που αναφέρονται στο εν λόγω πρόβλημα.

 Η παρούσα εργασία κάνει μια προσπάθεια να καλύψει αυτό το κενό. Κατά την άποψή μας, το πρόβλημα αυτό είναι από τα καίρια για την κατανόηση της γένεσης και της εξαιρετικής άνθησης του ελληνικού πολιτισμού, φαινόμενο, που ο Ε. Ρενάν το ονόμασε “ελληνικό θαύμα”. Η αιτία αυτού του μοναδικού φαινομένου στην ιστορία της ανθρωπότητας έχει ελάχιστα μελετηθεί, αν έχει μελετηθεί. Στο μεταξύ, η ιστορία του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού έχει τις ρίζες της σε εκείνα τα φαινόμενα, από την ερμηνεία των οποίων θα γίνει κατανοητός και ο ίδιος ο πολιτισμός, οι αξιολογικοί προσανατολισμοί του, η τύχη και το μέλλον του. Η επεξεργασία της ιστορικοφιλοσοφικής θεματολογίας συνδέεται στενά με την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης. Για τον άνθρωπο, ιδίως τον σύγχρονο, παραμένουν ακατανόητες οποιεσδήποτε αλήθειες, παρμένες έξω από τη ζωντανή σύνδεση των εποχών και των γενεών, έξω από τη δυναμική της ιστορίας και της ίδιας της ανάπτυξης της σκέψης.

Περισσότερα

Κορνήλιος Καστοριάδης - Ουγγρική επανάσταση 1956

Το αντικείμενο αυτής της μελέτης είναι η Ουγγρική Επανάσταση του Οκτώβρη 1956, η πρώτη μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, προλεταριακή επανάσταση. Τα εξαιρετικά πολύτιμα για τις εργαζόμενες μάζες διδάγματα απ’ αυτήν εκτίθενται και αξιολογούνται σ’ αυτή τη μελέτη από τον αναμφισβήτητα πιο αρμόδιο γιαυτό.

Ο Καστοριάδης είναι αυτός που από το ‘46, από δέκα χρόνια δηλαδή πριν από το ‘56 είχε αποκαλύψει το μύθο του «Εργατικού» Κράτους, την ταξική φύση αυτής της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και την ασυμφιλίωτη αντίθεση ανάμεσα στις εργαζόμενες μάζες και τη σταλινική γραφειοκρατία, αντίθεση που με τη δύναμη φυσικού νόμου οδηγεί σε μια πάλη μέχρι θανάτου μεταξύ τους. Οι ούγγροι εργάτες με το όπλο στο χέρι επαληθέψανε αυτή την κριτική.

Περισσότερα

Jostein Gaarder - Ο κόσμος της Σοφίας

Η ιστορία ενός δεκατετράχρονου κοριτσιού που ανακαλύπτει τον θαυμαστό κόσμο της Δυτικής φιλοσοφίας, με τη βοήθεια ενός μυστηριώδους δασκάλου και φίλου. Στο ταξίδι της μέσα στο χώρο και στο χρόνο, η μικρή Σοφία συναντά τους διάσημους δασκάλους της Ελληνικής Αρχαιότητας, της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού. Η έλξη αυτής της αρμονίας, που εκτείνεται μέσα από τους αιώνες τη βάζει, εντούτοις, σε μεγάλο κίνδυνο. Τελικά, μαθαίνει πώς να χρησιμοποιεί τον υπέροχο κόσμο των φιλοσοφικών ιδεών για τους δικούς τις σκοπούς, βρίσκοντας έτσι το δρόμο της προς την ελευθερία.

Ενα βιβλίο μυστηρίου. Ενα μυθιστόρημα σκέψης, γνώσης, πνεύματος, απόλαυσης, περιπέτειας. Kαι πάνω απ' όλα η Iστορία της Φιλοσοφίας από την αρχή ως την εξέλιξή της μέχρι σήμερα.

Jostein Gaarder -Ο κόσμος της Σοφίας (1)

Jostein Gaarder -Ο κόσμος της Σοφίας (2)

.

Περισσότερα

Κορνήλιος Καστοριάδης - Καιρός

Τα κείμενα που απαρτίζουν το βιβλίο -κείμενα σύντομα και συχνά συνδεδεμένα με την άμεση πραγματικότητα- έχουν έναν εισαγωγικό χαρακτήρα που μπορεί να ευκολύνει την πρόσβαση στα εκτενέστερα και ίσως δυσκολότερα γραπτά του έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη.

Ο αναγνώστης θα μπορέσει έτσι να εξοικειωθεί με έναν τρόπο σκέψης που είναι στην ουσία του ο ίδιος, είτε για ψυχανάλυση πρόκειται, είτε για φιλοσοφία, είτε για φιλοσοφικές συνέπεις της σύγχρονης επιστήμης, είτε για το πρόβλμα της δημοκρατίας στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Θα μπορέσει επίσης να ελέγξει, σε συγκεκριένα θέματα, τη σημασία και γονιμότητα των ιδεών που αναπτύσσονται στα πιο θεωρητικά κείμενα του Καστοριάδη.

Περισσότερα

Κορνήλιος Καστοριάδης - Ανθρωπολογία, πολιτική, φιλοσοφία

Το βιβλίο αυτό περιέχει τις πέντε διαλέξεις που έδωσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης στη Θεσσαλονίκη και την Αλεξανδρούπολη τον Μάρτιο του 1993 με τα εξής θέματα: Η συμβολή της ψυχανάλυσης στην κατανόηση της γένεσης της κοινωνίας. Η παιδεία σε μια δημοκρατική κοινωνία, Αισχύλεια ανθρωπογονία και Σοφόκλεια αυτοδημιουργία του ανθρώπου, Οικολογία και πολιτική και Ψευδοχάος, Χάος και Κόσμος.

Πρόκειται για κείμενα που απασχολούν μόνιμα τον μεγάλο έλληνα φιλόσοφο σε θέματα που αγγίζουν τα καθημερινά και παγκόσμια προβλήματα: οικολογία, πολιτική, σχέση ατομικής ψυχής και κοινωνικής θέσμισης, παιδεία και σύνδεση με την αρχαία ελληνική δημοκρατική παράδοση.

Περισσότερα

Friedrich Nietzsche - Η Θεωρία του σκοπού της Ζωής

Σήμερα ο στοχασμός έχει χάσει όλη του την εξωτερική αξιοπρέπεια. 'Έχουν ρεζιλέψει το τελετουργικό και την επίσημη στάση εκείνου πού στοχάζεται, δεν μπορούμε πλέον να ανεχθούμε έναν σοφό της παλιάς σχολής. Σήμερα σκεφτόμαστε αρκετά γρήγορα, στην πορεία, την ώρα πού περπατάμε, μέσα σε κάθε λογής υποθέσεις, ακόμα και όταν σκεφτόμαστε τα σοβαρότερα πράγματα.

Δεν έχουμε ανάγκη από πολλή προετοιμασία, ούτε και από πολλή σιωπή. Όλα πραγματοποιούνται σαν να είχαμε στο κεφάλι μας μια μηχανή πού να γυρίζει ασταμάτητα και πού συνεχίζει να δουλεύει, ακόμα και στις ασχημότερες συνθήκες.

.

Περισσότερα

Δημήτρης Λιαντίνης - Γκέμμα

Η "Γκέμμα" αποτελεί το κύκνειο άσμα του Δημήτρη Λιαντίνη. Εκδόθηκε το 1997 όμως κυκλοφόρησε ελάχιστο καιρό πριν ο ίδιος πραγματοποιήσει αυτό που περιγράφει στο κεφάλαιο "Εδώ Μεσολόγγι" του εν λόγω βιβλίου: Αυτοθέλητη έξοδο από τη ζωή.

«Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Η, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύουνται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του. Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος, πεθαίνει το σύμπαν. Η, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στη γη, στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.

Έτσι , από την άποψη της ουσίας ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου. Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής. Πιο πλατιά, και πιο μακρυά, και πιο βαθιά, ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος. Το δραστικό προτσές δηλαδή ολόκληρης της ανόργανης και της ενόργανης ύλης. Είναι το Α και το ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος θεού. Είναι το είναι και το μηδέν του όντος. Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.

Έξω από τον έρωτα και το θάνατο πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει. Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης εγίνανε, για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο. Και οι τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, ηλεκτρομαγνητική, ασθενής, ισχυρή, βαρυτική, λειτουργούν για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο. Όλα τα όντα, τα φαινόμενα, και οι δράσεις του κόσμου είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί, εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου. Γι αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί κα ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ιδίου προσώπου.»

Περισσότερα

Ελισάβετ Σαχτούρη - ΓΑΙΑ: Το ανθρώπινο ταξίδι από το χάος στον κόσμο

H Elisabet Sahtouris, Ph.D. είναι μια διεθνώς γνωστή Ελληνοαμερικανή εξελικτική βιολόγος, μελλοντολόγος, και συγγραφέας. Εχει ομιλήσει σε πολλά συνέδρια και forums. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Massachusetts και στο M.I.T., είναι επιστημονική συγγραφέας στο κανάλι HORIZON/ NOVA, σύμβουλος στον ΟΗΕ και μέλος της Πρωτοβουλίας Ενωμένων Θρησκειών.

Η Ελισάβετ Σαχτούρη περιγράφει πολύ γλαφυρά στο βιβλίο ''Γαία. Το ταξίδι από το Χάος στον Κόσμο'' το πώς η συνεργατικότητα και η συμβίωση ανάμεσα σε διαφορετικούς μικροοργανισμούς δημιούργησε το εργοστάσιο της ζωής... το κύτταρο.

Σήμερα, που έχουμε σοβαρές γνώσεις μοριακής βιολογίας, ξέρουμε ότι τα μιτοχόνδρια και η κυτταρική μεμβράνη ήταν κάποτε δύο διαφορετικοί οργανισμοί που η εξελικτική πίεση τους ανάγκασε να ενωθούν. Στην αρχή η σχέση τους ήταν μάλλον σχέση παρασίτου-ξενιστή. Ισως να υπήρχε κάποια άλλη μορφή συμβίωσης. Πάντως, αρχικά ήταν εντελώς ξεχωριστά.

Η θεωρία της Γαίας είναι πάνω από όλα μια προσπάθεια να αλλάξει η οπτική του ανθρώπου απέναντι στη φύση. Συνεπώς, είναι και φιλοσοφία. Το γεγονός ότι επιβεβαιώνεται σιγά-σιγά από τις επιστήμες, σημαίνει ότι είναι μια καλή θεωρία. Ισως περισσότερο από κάθε άλλη εποχή να είναι μια αναγκαία μια τέτοια θεωρία, σήμερα που έχουμε εκμεταλλευθεί τόσο αδίστακτα τη φύση, ώστε φοβόμαστε τις συνέπειες.

Περισσότερα

Henri Bergson - Οι δύο πηγές της ηθικής και της θρησκείας

Η ενθύμηση του απαγορευμένου καρπού είναι ό,τι πιό παλιό υπάρχει στη μνήμη του καθενός άπό μας, όπως και στη μνήμη της ανθρωπότητας. Θα το παρατηρούσαμε, αν τήν ενθύμηση αυτή δεν την σκέπαζαν άλλες, στις οποίες προτιμούμε νά ανατρέχωμε. Τί δε θά ήταν η παιδική μας ζωή αν μας άφηναν νά κάνωμε ό,τι θέλαμε ! Θα πετούσαμε από χαρές σέ χαρές. Μα νά, κάποιο εμπόδιο αναπηδούσε, ούτε ορατό, ούτε απτό: μια απαγόρευση. Γιατί υπακούαμε; Ούτε αναρωτιόμασταν καν, είχαμε πάρει τη συνήθεια νά άκούωμε τους γονείς μας και τους δασκάλους μας. Νιώθαμε καλά πάντα, ότι αυτό γινόταν γιατί ήταν γονείς μας, γιατί ήταν δάσκαλοί μας.
Στά μάτια μας λοιπόν τό κύρος των πηγή του είχε λιγώτερο τους ίδιους, περισσότερο τή θέση των σχετικά μέ μας. Κατείχαν ώρισμένη θέση: κι από κει ξεκινούσε, με διεισδυτική δύναμη, πού δε θα τήν είχε αν εκτοξευόταν από αλλού, ή προσταγή. Μ' άλλα λόγια, γονείς και δάσκαλοι φαινόταν ότι ενεργούν ως επίτροποι. Δεν τό βλέπαμε τότε καθαρά, πίσω όμως άπό τους γονείς μας και τους δασκάλους μας μαντεύαμε κάτι τό τρομερά μεγάλο, ή καλύτερα κάτι τό ακαθόριστο, πού με όλο του τον όγκο μας βάραινε με τήν ιδική των μεσολάβηση. Θά λέγαμε αργότερα οτι αυτό τό κάτι είναι ή κοινωνία.

Φιλοσοφώντας τότε απάνω σ' αυτήν, θά τήν παραβάλλαμε με οργανισμό, του οποίου τά κύτταρα, ενωμένα με αόρατους δεσμούς, υποτάσσονται τό ένα στο άλλο σοφά ιεραρχημένα καί, γιά τό μεγαλύτερο καλό του συνόλου, συμπτύσσονται με τρόπο φυσικό και με πειθαρχία, πού μπορεί νά απαιτήση τή θυσία του μέρους. Αυτό βέβαια θά είναι μονάχα μια παρομοίωση, γιατί άλλο πράγμα είναι ένας οργανισμός, πού διέπεται άπό αναγκαίους νόμους, και άλλο πράγμα μιά κοινωνία, πού τήν αποτελούν ελεύθερες θελήσεις.

Περισσότερα

Γεώργιος Μανουσάκης - Συνομιλίες με τον Αριστοτέλη

Η ώρα ήταν γύρω στις τρεις το πρωί. Ο φοιτητής Αλέξανδρος Μέγας βαρέθηκε το ατελείωτο σερφάρισμα στους ωκεανούς του διαδικτύου. Είχε κουραστεί ψάχνοντας ώρες να βρει τι δίδαξε ο Αριστοτέλης στο διάσημο μαθητή του, το Μέγα Αλέξανδρο.

Ήταν έτοιμος να κλείσει το κομπιούτερ, όταν εμφανίστηκε στην οθόνη η προτομή του Αριστοτέλη, χωρίς να αντιληφθεί αν αυτό προήλθε από δικό του χειρισμό. Ξαφνικά η μαρμάρινη προτομή στην οθόνη άρχισε να παίρνει μορφή ζωντανού ανθρώπου. Όσο ο Αριστοτέλης εγκατέλειπε τη μαρμάρινη μορφή του τόσο μαρμάρωνε από έκπληξη ο Αλέξανδρος. Έτριψε τα μάτια του, κουνήθηκε, τσιμπήθηκε. Τίποτα. Η εικόνα το φιλοσόφου ήταν ολοζώντανη μπροστά του. Ο Αριστοτέλης τον ρώτησε με μειλίχιο ύφος: "Τι ζητάς από μένα, Αλέξανδρε;".

Από εδώ και πέρα αρχίζει ένας εκτενής διάλογος γύρω από την προσωπικότητα και τα επιτεύγματα του Μ. Αλεξάνδρου, γύρω από τη ζωή και το έργο του Αριστοτέλη και -σε μικρότερη έκταση- άλλων αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Επίσης γίνεται συζήτηση για τη δημοκρατία, τη δουλεία, τα συμπόσια και την ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα.

Όλες αυτές οι γνώσεις παρέχονται και σχολιάζονται κατά έναν απόλυτα κατανοητό, ευχάριστο και εύληπτο τρόπο, ώστε ο μέσος αναγνώστης, ο μη μυημένος, χωρίς να κουραστεί, αποκτά -εκτός των άλλων- μια σφαιρική εικόνα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και ένα κίνητρο για να διαβάσει κάτι πιο εμπεριστατωμένο στον τομέα αυτόν.

Περισσότερα

A. Fuillee - Η φιλοσοφία του Σωκράτους

- Συγγραφέας: A. Fuillee
- Έτος έκδοσης: 1910
- Σελίδες: 120
- Εκδόσεις: Γεωργίου Φέξη
- Μετάφραση: Π. Βραϊλα Αρμένη

.

Περισσότερα

GUTHRIE W.K.C - Οι Έλληνες φιλόσοφοι: Απο τον Θαλή ως τον Αριστοτέλη

Το παρόν εγχειρίδιο αποτελεί επισκόπηση της μεγάλης εποχής της ελληνικής φιλοσοφίας -από τον Θαλή ώς τον Αριστοτέλη- και χαρακτηρίζεται από περιεκτικότητα και συντομία ταυτόχρονα. Σκοπό έχει να ερμηνεύσει τις απόψεις του Πλάτωνα και Αριστοτέλη υπό το φως των προδρόμων τους μάλλον παρά των διαδόχων τους, και να περιγράψει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ελληνικού τρόπου του σκέπτεσθαι και θεωρείν τον κόσμο.

.

Περισσότερα

Γεώργιος Γεωργαλάς - ΕΛΛΗΝΩΝ ΖΗΝ

Από αυτές πήγαζαν οι αξίες, οι θεσμοί και όλη η συμπεριφορά του Έλληνος -όλα όσα τον ανεδείκνυαν σε ον ξεχωριστό, διακριτό από τους μη- Έλληνες.

.

Περισσότερα

Thomas Taylor: Η θεωρητική αριθμητική των Πυθαγορείων

Ο Τόμας Τέυλορ, συγγραφέας αυτής της αξιόλογης πραγματείας για τη φιλοσοφία των αριθμών, ήταν ο μεγαλύτερος Πλατωνιστής του σύγχρονου κόσμου. Αποτελούσε παράδειγμα ευρυμάθειας και εργατικότητας. Μετέφρασε στα Αγγλικά τα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, τα Σχόλια του Πρόκλου για τη Θεολογία του Πλάτωνα, τα φιλοσοφικά και μαθηματικά Σχόλια του Πρόκλου στα έργα του Ευκλείδη και αναρίθμητα μικρότερα έργα από τα οποία το παρόν βιβλίο είναι το πιο σημαντικό.

Κανένας άλλος μελετητής της ελληνικής σκέψης από την εποχή του Πρόκλου δεν κατανόησε τόσο τέλεια την Ορφική Θεολογία. Η ανώτερη ικανότητα του Τόμας Τέυλορ μαρτυρείται από την εκτίμηση που γνωρίζουν τα έργα και οι μεταφράσεις του.

.

Περισσότερα

Επίκτητος - Εγχειρίδιο. Σύνοψη της στωϊκής φιλοσοφίας και ηθικής

Το Εγχειρίδιο αποτελεί απάνθισμα και σύνοψη των Διατριβών και ομιλιών του Επίκτητου. Αποτελείται από πενηντα-τρείς παραγράφους ή κεφάλαια. Συντάχθηκε από τον Φλάβιο Αρριανό, μαθητή του φιλοσόφου, και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες και ασφαλέστερες πηγές για την μελέτη της ηθικής φιλοσοφίας της Στοάς.

Μέσα στις σελίδες του Εγχειριδίου γίνεται αμέσως αντιληπτή η θαρραλέα απόπειρα του Επίκτητου να επιβάλλει την φιλοσοφία στην ψυχολογία, να εξηγήσει και να καθοδηγήσει λογικά όλες τις δράσεις και τις εκφάνσεις του ψυχικού κόσμου, ν' αναλύσει με τον ήρεμο και λογικά σκεπτόμενο νου όλα όσα πολύ αργότερα θα προσπαθούσε να διερευνήσει η επιστημονική ψυχολογική ανάλυση, και να προβάλει την απάθεια ως ύψιστη φιλοσοφική αρετή, μια απάθεια που πλησιάζει περισσότερο προς την ψυχική γαλήνη ή την ψυχραιμία ή την αταραξία, παρά προς την παντελή έλλειψη παθών ή την αναισθησία ή την αδιαφορία.

"Aπό τα πράγματα άλλα βρίσκονται στην εξουσία μας και άλλα όχι. Στην εξουσία μας βρίσκονται η αντίληψη, η επιλογή, η επιθυμία, η άρνηση, με ένα λόγο όσα είναι δικά μας έργα. Δεν βρίσκονται στην εξουσία μας το σώμα, η περιουσία, η φήμη, τα αξιώματα, με έναν λόγο όσα δεν είναι δικά μας έργα. Οσα βρίσκονται στην εξουσία μας είναι φύσει ελεύθερα, ακώλυτα και ανεμπόδιστα. Οσα δεν βρίσκονται στην εξουσία μας είναι ασθενή, δουλωμένα, υποκείμενα σε εμπόδια, αλλότρια. Να θυμάσαι πως, αν θεωρήσεις τα φύσει δουλωμένα ως ελεύθερα και τα αλλότρια ως δικά σου, θα πέσεις σε εμπόδια, θλίψεις, ταραχές, θα κατηγορείς θεούς και ανθρώπους. Αν, αντίθετα, θεωρήσεις πως μόνο το δικό σου είναι δικό σου και πως το αλλότριο είναι αλλότριο -όπως πραγματικά είναι -, ποτέ δεν θα σ εξαναγκάσει κανείς, δεν θα σ εμποδίσει κανείς, δεν θα μεμφθείς κανέναν, δεν θα κατηγορήσεις κανένα, δε θα κάνεις τίποτα χωρίς τη θέληση σου, δεν θα σε βλάψει κανείς και δεν θα έχεις έχθρους, αφού ούτε τίποτα βλαβερό να πάθεις θα υπάρχει. Επιθυμώντας, λοιπόν, τόσο σπουδαία πράγματα, να έχεις κατά νου ότι δεν πρέπει να επιδοθείς σ αυτά καταβάλλοντας μέτρια προσπάθεια, αλλά να εγκαταλείψεις τα μεν εντελώς και να αναβάλλεις προς το παρόν τα άλλα. Αν όμως επιθυμείς και τούτα και συνάμα τα αξιώματα και τα πλούτη, θα συμβεί να μην αποκτήσεις ούτε καν τα τελευταία, λόγω του ότι επιθυμείς και τα πρώτα. Σε κάθε περίπτωση θ αποτύχεις όσο αφορά τα πρώτα, με τα οποία - και μόνο με αυτά- αποκτώνται η ελευθερία και η ευδαιμονία. Ν ασκείσαι, λοιπόν, στο ν απαντάς σε κάθε σκληρή εξωτερική παράσταση ως εξής : "Είσαι απλή παράσταση και καθόλου αυτό που παρουσιάζεσαι να είσαι". Στη συνέχεια να την ελέγχεις και να την υποβάλλεις σε δοκιμασία σύμφωνα με τους κανόνες τούτους που έχεις. Πρώτος και σπουδαιότερος είναι ο σχετικός με το αν η παράσταση αφορά τα πράγματα που βρίσκονται ή όχι στην εξουσία μας. Αν αφορά κάποιο από αυτά που δεν βρίσκονται στην εξουσία μας, να έχεις έτοιμη πρός χρήση την απάντηση: "Δεν έχει σχέση με μένα".

Περισσότερα

ΠΛΑΤΩΝ - Τίμαιος

“Ακουσε λοιπόν Σωκράτη μια πολύ παράξενη παράδοση που όμως είναι εντελώς αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο πιο σοφός από τους επτά σοφούς, ο Σόλωνας...” Πλάτων “Τίμαιος"

Ηταν πράγματι μια παράξενη παράδοση, μια θαυμαστή ιστορία αυτή που άκουσε ο Σόλωνας από τους Αιγύπτιους ιερείς και την κατέγραψε ο Πλάτωνας στους πασίγνωστους πια διαλόγους του “Τίμαιος” και “Κριτίας”. Μια ιστορία που παρά το ότι ο Πλάτωνας ισχυρίζεται ότι είναι εντελώς αληθινή συνεχίζει να παραμένει τυλιγμένη στη χρυσόσκονη του θρύλου και του μυστηρίου. Μια ιστορία για έναν θαυμαστό λαό της αρχαιότητας και μια εκπληκτική ήπειρο : τη θρυλική Ατλαντίδα που μεγαλούργησε για αιώνες ολόκληρους, γνώρισε την οργή του προστάτη της, Θεού Ποσειδώνα και καταποντίστηκε στα βάθη του ωκεανού.

Ο "Τίμαιος" είναι το μοναδικό "περί φύσεως" πλατωνικό έργο και η αρχαιότερη πηγή για τον μύθο της "χαμένης Ατλαντίδος". Η θεματολογία του παραπέμπει περισσότερο σε αριστοτελικό σύγγραμμα και σχετίζεται σαφώς με το αντικείμενο έρευνας των προσωκρατικών φυσικών φιλοσόφων. Η διαλογική μορφή του έργου, αμέσως μετά από την εκτενή διήγηση για την χώρα των Ατλάντων και τον πόλεμό τους εναντίων των Αθηναίων, παραχωρεί την θέση της σ' έναν εκτεταμένο μονόλογο, στον οποίο ο αστρονόμος Τίμαιος -από την φημισμένη για την ευνομία της πόλης των Λοκρών- διδάσκει την δημιουργία του κόσμου και την γέννηση του ανθρώπου.

Περισσότερα

Δημήτρης Λιαντίνης - Homo Educandus

Πρόκειται για το πρώτο παιδαγωγικό βιβλίο του Λιαντίνη. Από τον υπότιτλο "Φιλοσοφία της Αγωγής" καταλαβαίνετε ότι είναι ταυτόχρονα και φιλοσοφικό και επομένως δεν αφορά μόνο τους παιδαγωγούς.

Πρόκειται για έξοχο έργο. Είναι ένα από τα καλύτερα έργα του Λιαντίνη και ιδιαίτερα χρήσιμο στην κατανόηση της φιλοσοφικής θεωρίας του. Αν και ο υπότιτλος του έργου είναι "Φιλοσοφία της αγωγής", το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί από το ευρύ κοινό, δίνοντας μια νέα διάσταση στην ερμηνεία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και ιδιαίτερα της περιόδου των προσωκρατικών.
Απορία μου μεγάλη το γιατί ο συγγραφέας δεν το περιέλαβε στον κατάλογο των έργων του στη Γκέμμα...

.

Περισσότερα